اسباب مغالطه لفظ مرکباسباب مغالطه لفظ مرکب یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای عوامل زمینه ساز مغالطه در لفظ مرکب است. ۱ - اقسام اسباب مغالطه لفظیاسباب مغالطه لفظی به دو قسم اسباب مغالطه لفظ مفرد و اسباب مغالطه لفظ مرکب تقسیم می‌شود. برخی علل وجود دارند که باعث پیداشدن مغالطه لفظ مرکب می‌شود و آنها عبارت‌اند از: اشتراک تالیف، اشتراک ترکیب لفظ، اشتراک قسمت، تفصیل مرکب و ترکیب مفصل. اقسام اسباب مغالطه لفظ مرکب عبارت‌اند از: ترکیب مفصل، تفصیل مرکب و ممارات. ۲ - توضیح اصطلاحتوضیح مطلب آنکه گاهی نحوه ترکیب لفظ مقتضی مغالطه است؛ مانند این سخن جناب عقیل که «معاویه از من خواسته است به علی (علیه‌السّلام) ناسزا بگویم، مردم به او ناسزا بگویید.» مرجع ضمیر «او» در این جمله، ایهام دارد. ۳ - منشا مغالطه لفظیگاهی استخدام و توریه، منشا پدیدآمدن این نوع مغالطه می‌شود و گاهی سبب به وجود آمدن مغالطه، توهم وجود ترکیب است؛ یعنی جایی که لفظ مرکب نباشد و گمان رود که مرکب است و گاهی توهم عدم ترکیب، سبب مغالطه می‌شود. ۴ - تعابیر دیگراز مغالطه لفظ مرکب با عبارات دیگری، همچون: اشتباهات لفظی ترکیب لفظ، مشابهت لفظی ترکیب قضایا و اشتباه ترکیب لفظ هم یاد می‌شود. [۱]
ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، ص۲۷۴.
[۲]
شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، ج۱، ص۱۶۰.
[۳]
خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۴۲۱.
[۴]
ابوالبركات ابن‌ملكا، هبه‌الله بن علي، الکتاب المعتبر فی الحکمة، ص۲۶۸.
۵ - پانویس
۶ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «اسباب مغالطه لفظ مرکب»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۰/۲۹. رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی
|